Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και διαδικτυακή ταυτότητα – Μια προοπτική εφήβων
Άρθρο του Roisin Kiberd. Ο Roisin είναι ανεξάρτητος συγγραφέας με έδρα το Δουβλίνο και πρώην Πρέσβης της Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου. Η Roisin συνεισφέρει τακτικά στο Motherboard και το Vice UK. Έχει επίσης δημοσιευτεί στους Guardian, Irish Times, Irish Independent και Lovin Dublin.
Social Media and Online Identity – A Teen Perspective από τον Roisin Kiberd
Το να ζούμε σε μια διαδικτυακή εποχή σημαίνει να γεννιόμαστε με ανθρώπινο SEO, ενεργό πριν τα μικροσκοπικά μας δάχτυλα αγγίξουν το πληκτρολόγιο.
Όταν ήμουν στην εφηβεία μου, έγραφα όλα τα γραπτά μου μηνύματα με το χέρι σε ένα μικρό σημειωματάριο, από κάποιο περίεργο ένστικτο αποθησαυρισμού. Το Nokia 8210 μου τελείωσε για πάντα ο χώρος (θυμάστε ότι έπρεπε να διαγράψετε μηνύματα;) και δεν μπορώ να εξηγήσω ακριβώς γιατί, αλλά ήθελα να είμαι νέος, μια εποχή που ήμουν συναισθηματικός και ανόητος και αρκετά απορροφημένος στον εαυτό μου για να το πιστέψω τα μηνύματα κειμένου που στάλθηκαν στον πρώτο μου φίλο είχαν σημασία για τους επόμενους.
Τουλάχιστον δεν υπήρχε περίπτωση να βγει στη δημοσιότητα το θρυλικό μου σημειωματάριο. Σήμερα, οι έφηβοι καταγράφουν τις αλληλεπιδράσεις τους είτε το θέλουν είτε όχι, σε μηνύματα και στα κοινωνικά δίκτυα. Η τεχνολογία είναι λιγότερο επιεικής τώρα: όλα τα λάθη και τα «μου αρέσει» και τα περίεργα κουρέματα κυκλοφορούν στο διαδίκτυο σαν ένα κακό τατουάζ.
Σε αντίθεση με τον παλιό ιστό όπου ήταν αδιανόητο να χαρίσετε την πραγματική σας ταυτότητα, σήμερα δίνετε το όνομα και την τοποθεσία σας όταν εγγράφεστε σε ένα κοινωνικό δίκτυο, επισημαίνοντας την επικράτειά σας στο διαδίκτυο από νωρίς. Ξεκινά εκπληκτικά νέος: σύμφωνα με πρόσφατα ευρήματα , πολλά παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από την ηλικία των δέκα ετών.
Οι πρώτες μέρες των social media ήταν ως επί το πλείστον ξέγνοιαστες – τώρα τα λάθη μπορεί να είναι σαν ένα κακό τατουάζ
Chatrooms και Dial-up Internet
Όταν ήμουν δέκα ετών, κυκλοφόρησε η Microsoft Κωμική συνομιλία , ένα παγκόσμιο chat room με το πρόσχημα ενός ατελείωτου κόμικ, με ένα ξεκάθαρο καστ της δεκαετίας του '90 από εξωγήινους και μπίτνικ. Συμμετείχα δεόντως χρησιμοποιώντας τους γονείς μου που τρίζουν Dell και dial-up internet , αν και οι συζητήσεις που είχα εκεί με τρομοκρατούσαν (' A/S/L ?’ Τι σήμαινε αυτό;). Δεν ήταν ένα κοινωνικό δίκτυο, αλλά είχε μια σημαντική ομοιότητα: το Comic Chat σας τοποθέτησε σε ένα «δωμάτιο» γεμάτο αγνώστους και σας προκάλεσε να γράψετε τον εαυτό σας στην ύπαρξη.
Εμφάνιση Comic Chat παραδόξως άγονο τώρα, μάλλον στεγνό και χωρίς χαρακτηριστικά, αλλά ήταν η πρώτη μου απόπειρα να αυτοδιαμορφώσω στο διαδίκτυο. Είναι αστείο να το συγκρίνουμε με το σημερινό φιλικό προς τα παιδιά MMO όπως το Club Penguin και το Moshi Monsters, που προσφέρουν τροχούς σταθεροποίησης για κοινωνική δικτύωση.
Κοιτάζοντας πίσω, υπήρχε ένα παράθυρο πέντε περίπου ετών μετά το Comic Chat, κατά το οποίο συνέχισα να βάζω τα θεμέλια για τον διαδικτυακό μου εαυτό. Στα δώδεκα προσπάθησα να φτιάξω έναν ιστότοπο που ονομάζεται «Cool.com». Ήταν πολύ ωραίο, σας διαβεβαιώνω: μπορούσατε να καταλάβετε από τη χρήση του Comic Sans, πράσινο του λάιμ για να ταιριάζει με τα φουσκωτά έπιπλά μου. Στη συνέχεια, αργότερα έμεινα με τη χειροτεχνία και μπήκα σε φόρουμ όπως Κόψτε και κρατήστε , Ravelry και Τεχνίτης , όπου έμαθα την εθιμοτυπία στον πίνακα μηνυμάτων και ότι όταν κάτι είναι πολύ καλό ή πολύ κακό προσελκύει σχόλια (εξακολουθώ να εφαρμόζω αυτή τη λογική στα άρθρα που γράφω σήμερα: Μετρώ την επιτυχία σε θυμωμένα tweets).
Μετά από μια αγωνιώδη στάση στο LiveJournal, στη συνέχεια αργότερα στο Blogger και στο WordPress, τελικά εντάχθηκα στον πρόσφατα δημιουργημένο «κοινωνικό ιστό» με τους Bebo και Myspace. Ήμασταν προσεκτικοί σχετικά με τη συμμετοχή, έτσι στον Bebo ο φίλος μου και εγώ δημιουργήσαμε ένα ψεύτικο προφίλ ως γάιδαρος που μιλούσε σε ιρλανδικό στίχο, ενώ στο Myspace είχα έναν λογαριασμό παρωδίας ως Μάργκαρετ Θάτσερ (και τα δύο φαίνονται απίστευτα αστεία σήμερα, αλλά εκείνη την εποχή ' Το τυχαίο χιούμορ φαινόταν μεγάλο και νομίζαμε ότι ήμασταν πολύ έξυπνοι…).
The Rise of the Social Media Celebrity
Μόνο αφού δοκίμασα τα νερά αποφάσισα να δημιουργήσω λογαριασμούς στο όνομά μου, όταν συνειδητοποίησα ότι με το να μην το κάνω αυτό έχανα.
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της εποχής του Myspace ήταν η άνοδος της διασημότητας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: προσωπικότητες όπως η Tila Tequila, ο Jeffree Star και Kiki Kannibal ακολούθησε ένα πρότυπο με μαλλιά αερομεταφερόμενα, στενά τζιν, συλλογή «κορυφαίων φίλων» και χρήση ουσιαστικού για επώνυμο. Αν και συχνά έβγαζαν λίγα χρήματα από τη φήμη τους, αυτές οι φιγούρες ξαναγεννήθηκαν στο διαδίκτυο, κατοικώντας σε έναν σχεδόν φανταστικό κόσμο υψηλής δραματουργίας και φωτογραφία υψηλής αντίθεσης .
Συγκρίνετε τις αυτοσχέδιες ταυτότητές τους με αυτές του σημερινού κοινωνικού ιστού: ενώ το Myspace αφορούσε την απόδοση και τη φαντασία, σήμερα το Facebook επιβάλλει μια πολιτική για το πραγματικό όνομα, μάχονται με drag queens που παίζουν με καλλιτεχνικά ονόματα και μάλιστα μας το ζητούν πονηροί φίλοι που δεν συμμορφώνονται. Παρόλο που ο κοινωνικός ιστός είναι αστυνομημένος και γεμάτος με κουμπιά αναφοράς, παραβλέπει αυτή τη χάρη που παρείχαν στο παρελθόν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: το δικαίωμα να υιοθετήσετε μια νέα ταυτότητα και να την απορρίψετε όταν τρέχει.
Το να ζεις σε μια διαδικτυακή εποχή σημαίνει να γεννιέσαι με άνθρωπο SEO , ενεργό από πριν τα μικροσκοπικά μας δάχτυλα αγγίξουν το πληκτρολόγιο. Πιθανότατα ακόμη και πριν από τη γέννηση, σε έναν διακομιστή κάπου ένα εμβρυϊκό « προφίλ φάντασμα ’ συντάσσεται, ενεργοποιείται όταν οι μέλλοντες γονείς αναζητούν προϊόντα για μωρά στο Amazon. Τα δεδομένα συλλέγονται από την παιδική ηλικία, πολύ πριν αρχίσουμε να δίνουμε τις πληροφορίες μας στα προφίλ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Καταναλώνουμε, μας παρακολουθούν και αργότερα δημιουργούμε.
Υπάρχουν όροι που χρησιμοποιούνται από τους έμπορους για να περιγράψουν αυτή την ύπαρξη σαν cyborg, έναν εαυτό με το ένα πόδι στον διαδικτυακό κόσμο και το άλλο IRL . Το «Digital native» είναι ένα. Το «Millennial» ισχύει επίσης, αν και πολλοί από αυτούς στους οποίους αναφέρομαι είναι νεότεροι. Ο αγαπημένος μου όρος δεν χρησιμοποιείται για ανθρώπους αλλά για εταιρείες: «γεννημένος στο διαδίκτυο», σαν να αναφέρεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό είδος. Μπορεί να μην είχαμε «γεννηθεί στο Διαδίκτυο», τεχνικά, αλλά το Διαδίκτυο ήταν που μας μεγάλωσε και αντί για ντροπιαστικές φωτογραφίες μωρών κρατάει στα αποτελέσματα αναζήτησης.
Κάποτε ήθελα να με δουν… Τώρα δεν είμαι τόσο σίγουρος
Κάποτε προσπαθούσα τόσο σκληρά για να ευρετηριαστεί το ιστολόγιό μου από το Google: Ήθελα να είμαι πρώτος στα αποτελέσματα αναζήτησης, να είμαι απείρως ορατός. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί κανείς δεν βρήκε ενδιαφέροντα τα σεμινάρια για το βελονάκι και τις σοβαρές κριτικές για τα lipgloss. Διάβασα ιστολόγια μάρκετινγκ και δοκίμασα κάθε κόλπο για να βρίσκω εύκολα: λέξεις-κλειδιά, εικόνες, μεταδεδομένα… Δεν απογειώθηκε ποτέ. Σήμερα αυτό συμβαίνει είτε σας αρέσει είτε όχι: τα πρώτα σας αποτελέσματα αναζήτησης προέρχονται από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης στις οποίες εγγράφεστε (Facebook, Twitter, Instagram, LinkedIn και, χάρη στην επιρροή της Google, το Google Plus). Υπό αυτή την έννοια έχετε περισσότερο έλεγχο, αν και με αυτό έρχεται και επικίνδυνη ορατότητα.
Επειδή εγγράφεστε ως ο εαυτός σας: στην έρευνα Net Children Go Mobile, το 89% των παιδιών που ερωτήθηκαν χρησιμοποίησαν το δεύτερο όνομά τους στο προφίλ τους. Και εντάσσονται σε σοκαριστικά νεαρή ηλικία: το 14% των ερωτηθέντων μεταξύ εννέα και δέκα ήταν στα κοινωνικά δίκτυα, το 39% ηλικίας έντεκα έως δώδεκα και το 83% των ατόμων ηλικίας δεκατριών έως δεκατεσσάρων ετών. Από τα δεκαπέντε έως τα δεκαέξι το ποσοστό χρήσης είναι 91%.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι Πέμπτες αναδρομής θα μοιάζει με δέκα χρόνια από τώρα, αν είμαστε ακόμη πρόθυμοι να τους ανεχτούμε. Ανατριχιάζω στην ιδέα ότι ο κόσμος βλέπει αναρτήσεις ιστολογίου από τα δεκαεπτά μου, αλλά η ιδέα να μοιράζομαι αναρτήσεις που γράφτηκαν στα δώδεκα είναι αδιανόητη. Φυσικά, είναι δυνατό να αφαιρεθούν οι λογαριασμοί και να κλείσουν τα προφίλ ή οι γονείς και οι δάσκαλοι να προσπαθήσουν να απαγορεύσουν εντελώς τα παιδιά από το Διαδίκτυο. Αλλά τέτοιες επιλογές δεν είναι πάντα ρεαλιστικές ή διαθέσιμες. Οι κωδικοί πρόσβασης ξεχνιούνται, τα παιδιά βρίσκουν έναν τρόπο και τα λάθη μπορούν να παγώσουν για πάντα στα screen grabs ή στο archive.org πολύ καιρό αφότου γίνουν αντιληπτοί και αφαιρεθούν.
Προφίλ εκκίνησης;
Ίσως το Facebook θα έπρεπε να εργάζεται σε προφίλ για παιδιά, όπου η ασφάλεια είναι υψηλότερη και δεν εμφανίζονται στα αποτελέσματα αναζήτησης, ένα πιο επιεικής ισοδύναμο με τις δικτυωμένες νταντάδες με τις οποίες έχουμε μεγαλώσει πολλοί από εμάς. Αλλά αυτό είναι ευσεβής πόθος: τα παιδιά εγγράφονται, ανεξάρτητα από αυτό –ένα απόσπασμα στην αναφορά είναι από ένα παιδί του οποίου η μητέρα έκανε το προφίλ του– και τους αξίζει το δικαίωμα να κάνουν λάθη.
Στη δική μου περίπτωση, τα παλιά μου ιστολόγια και οι λογαριασμοί μου εξακολουθούν να γεμίζουν το διαδίκτυο, όπως και το σημειωματάριό μου γεμάτο γραπτά κείμενα. Η διαφορά είναι ότι το ένα είναι κρυμμένο σε ένα κουτί κάτω από το κρεβάτι μου, για να μην δω ποτέ το φως του ήλιου, ενώ οι άλλοι, αν ξέρετε τι να ψάξετε, είναι προσβάσιμοι με ένα μόνο κλικ…
